یخ زدن کولر گازی، آن هم درست در وسط یک روز داغ تابستانی، می‌تواند تجربه‌ای آزاردهنده باشد. وقتی به جای خنک کردن هوا، دستگاه شروع به برفک زدن یا حتی یخ بستن می‌کند، اولین نشانه‌های مشکل در سیستم تهویه شما ظاهر شده‌اند. بسیاری از کاربران زمانی متوجه این مشکل می‌شوند که کولر دیگر مثل قبل خنک نمی‌کند و فقط هوای نیمه‌سرد یا حتی گرم تولید می‌کند. خنک نکردن کولرگازی در این شرایط، معمولاً به دلیل اختلال در جریان هوا یا کمبود گاز مبرد است که باعث کاهش عملکرد سیستم شده و در نهایت منجر به یخ‌زدگی می‌شود. در این مقاله، به‌طور کامل به علت یخ زدن کولر گازی می‌پردازیم و بهترین راهکارها برای رفع برفک زدن کولر گازی را ارائه می‌دهیم.
۷ علت یخ زدن کولر گازی
اگر تا به حال با صحنه یخ بستن لوله‌ها یا پنل داخلی کولر گازی مواجه شده‌اید، احتمالاً برایتان عجیب بوده که چرا دستگاهی که وظیفه‌اش خنک کردن خانه است، خودش دچار یخ‌زدگی می‌شود. این پدیده فقط باعث کاهش عملکرد و خنک نکردن کولرگازی نمی‌شود، بلکه می‌تواند در صورت بی‌توجهی به دستگاه آسیب جدی وارد کند. به همین دلیل، شناسایی دلایل اصلی این مشکل اهمیت زیادی دارد. در ادامه، ۷ علت رایج یخ زدن کولر گازی را بررسی می‌کنیم که آگاهی از آن‌ها به شما کمک می‌کند به‌موقع اقدام کرده و عمر مفید سیستم تهویه‌تان را افزایش دهید:
۱. کمبود گاز مبرد (R22 یا R410)
یکی از مهم‌ترین دلایل یخ زدن کولر گازی، مخصوصاً در شب، کمبود گاز مبرد است. در چنین حالتی، سرمای تولیدشده بیش از حد در کویل باقی می‌ماند و به‌جای خنک کردن هوا، کویل را یخ میزند. این مشکل اغلب در شب‌ها بیشتر بروز می‌کند، چون دمای محیط پایین‌تر است و کولر نمی‌تواند گرمای کافی از هوا جذب کند. این مسئله دقیقاً پاسخی است به این سؤال که «علت یخ زدن کولر گازی در شب چیست؟».
از طرف دیگر، زمانی که گاز مبرد کافی وجود نداشته باشد، نه تنها کویل یخ میزند، بلکه دستگاه نمی‌تواند هوا را به درستی خنک کند. در نتیجه، خروجی دستگاه به‌جای هوای سرد، تبدیل به باد گرم کولر گازی می‌شود؛ چیزی که کاربران زیادی را نگران و کلافه می‌کند.
۲. کثیفی فیلتر هوای داخلی
یکی از دلایل رایج برفک زدن کولر گازی که بسیاری از کاربران آن را دست‌کم می‌گیرند، کثیفی فیلتر هوای داخلی دستگاه است. فیلترها وظیفه دارند گردوغبار، ذرات معلق و آلودگی‌ها را از هوای ورودی جذب کنند. اما وقتی این فیلترها بیش از حد کثیف باشند، جریان هوا به داخل یونیت داخلی کاهش می‌یابد یا حتی مختل می‌شود.
یکی از پیامدهای جدی این وضعیت، خاموش نشدن کولر گازی است. چون سنسورهای دمایی نمی‌توانند دمای محیط را به‌درستی دریافت کنند و دستگاه برای رسیدن به دمای تنظیم‌شده، به کار خود ادامه می‌دهد؛ در نتیجه، کولر به‌صورت مداوم روشن می‌ماند و در نهایت، باعث افزایش مصرف برق، فرسودگی قطعات و کاهش عمر مفید دستگاه می‌شود.
۳. گرفتگی یا کثیفی کویل اواپراتور
یکی دیگر از دلایل پنهان اما بسیار مهم در یخ زدن کولر گازی، کثیفی یا گرفتگی کویل اواپراتور است. کویل اواپراتور همان بخشی است که هوای گرم محیط را جذب و آن را خنک می‌کند. اما وقتی این کویل به‌مرور زمان از گردوغبار، چربی یا آلودگی‌های محیطی پوشیده شود، انتقال گرما به‌درستی صورت نمی‌گیرد. نتیجه؟ سرمای بیش‌ازحد در کویل و تشکیل یخ یا برفک.
در چنین حالتی، کولر گازی نمی‌تواند به‌درستی دمای محیط را تنظیم کند، سنسورها عملکرد دقیق ندارند و ممکن است شما با مشکلی مانند اتومات نکردن کولر گازی مواجه شوید. یعنی دستگاه به‌طور مداوم کار می‌کند و دمای مطلوب هرگز حاصل نمی‌شود، چون کویل توانایی جذب گرمای محیط را ندارد.
راه حل یخ زدن کولر گازی در این شرایط چیست؟
برای حل این مشکل، ابتدا کولر گازی را خاموش کنید و اجازه دهید یخ‌های روی کویل آب شوند. سپس با استفاده از اسپری مخصوص یا برس نرم، کویل اواپراتور را به‌دقت تمیز کنید. اگر آلودگی شدید باشد یا به قسمت‌های داخلی دسترسی نداشته باشید، پیشنهاد می‌شود از تکنسین مجرب کمک بگیرید تا کویل‌ها را کاملاً سرویس کند. این اقدام ساده، هم از یخ زدن کولر گازی جلوگیری می‌کند و هم به بازگشت عملکرد اتوماتیک کولر کمک می‌کند.
۴. کارکرد طولانی بدون توقف
در واقع، کولر گازی برای کارکرد مداوم ساخته نشده است و نیاز به فازهای استراحت و اتومات دارد تا دما را تنظیم و مصرف انرژی را بهینه کند. اگر عملکرد کولر به شکل یکسره ادامه پیدا کند، نه‌تنها یخ‌زدگی اتفاق می‌افتد بلکه در بلندمدت ممکن است به خرابی کمپرسور یا سایر قطعات مهم منجر شود.
پس اگر به‌دنبال جلوگیری از دلیل یخ زدن کولر گازی هستید، بهتر است تنظیمات دمایی مناسبی روی ریموت کنترل انجام دهید، از حالت‌های کم‌مصرف استفاده کنید و در صورت نیاز از تایمر یا تنظیم اتومات بهره ببرید تا دستگاه به‌طور هوشمند خاموش و روشن شود. این کار ساده، عمر کولر را افزایش می‌دهد و کارایی خنک‌کنندگی آن را به‌شکل چشمگیری بهبود می‌بخشد.
۵. مشکل در فن داخلی یا کند شدن آن
اگر فن داخلی کولر گازی دچار اختلال شود یا به هر دلیلی سرعت چرخش آن کاهش یابد، جریان هوای کافی از روی کویل اواپراتور عبور نمی‌کند. این مسئله باعث می‌شود سرمای ایجاد شده در اواپراتور به‌جای اینکه همراه با جریان هوا به محیط منتقل شود، روی سطح کویل باقی بماند و در نتیجه، رطوبت موجود به برفک و یخ تبدیل شود. یکی از علت برفک زدن کولر گازی همین امر است.
۶. خرابی ترموستات یا سنسور دما
اگر سنسور دما عملکرد درستی نداشته باشد، ممکن است سیستم تشخیص ندهد که دمای محیط به حد مطلوب رسیده یا اواپراتور بیش از حد سرد شده است. در این حالت، کمپرسور بدون توقف کار می‌کند و نتیجه آن تشکیل لایه‌های یخ روی کویل اواپراتور خواهد بود. در برندهای پرطرفداری مانند کولر اسپلیت گری، خرابی ترموستات یا سنسور می‌تواند یکی از دلایل اصلی در پاسخ به این پرسش باشد که «علت یخ زدن کولر اسپلیت گری چیست؟» این مشکل معمولاً با نشانه‌هایی مانند باد خیلی سرد، خاموش نشدن دستگاه یا یخ‌زدگی لوله‌ها خود را نشان می‌دهد.
۷. دمای بیش از حد پایین محیط
این اتفاق بیشتر در فصل بهار و پاییز و در مناطق کوهستانی یا سردسیر رخ می‌دهد، جایی که دمای شب‌هنگام ممکن است تا نزدیکی صفر درجه کاهش یابد. وقتی در این شرایط از کولر گازی استفاده شود، سیستم به اشتباه همچنان در حالت سرمایش باقی می‌ماند و به دلیل کاهش دمای مبرد در تماس با هوای سرد محیط، یخ‌زدگی رخ می‌دهد. برای جلوگیری از این مشکل، بهتر است:
- از کولر گازی در حالت Heat (گرمایش) در شب‌های سرد استفاده کنید.
- یا دمای ترموستات را تنظیم کرده و از روشن نگه داشتن طولانی‌مدت کولر در دمای پایین پرهیز کنید.
راه حل یخ زدن کولر گازی
اگر با برفک زدن کولر گازی یا یخ زدن لوله‌ها و پنل داخلی روبه‌رو شده‌اید، نگران نباشید؛ این مشکل رایج است اما راه‌حل‌های مشخصی دارد. برای رفع یخ‌زدگی کولر گازی و جلوگیری از آسیب‌های احتمالی، لازم است چند اقدام ساده اما مؤثر انجام دهید:
- خاموش کردن کولر گازی
اولین و سریع‌ترین راه‌حل، خاموش کردن دستگاه است. اجازه دهید یخ‌ها به طور طبیعی آب شوند. استفاده از باد گرم سشوار برای ذوب سریع یخ‌ها توصیه نمی‌شود؛ چون ممکن است به قطعات داخلی آسیب بزند. - بررسی و تمیز کردن فیلتر هوا
فیلترهای کثیف یکی از دلایل اصلی کاهش جریان هوا و در نتیجه یخ‌زدگی‌اند. فیلترها را خارج کرده، با آب ولرم بشویید و پس از خشک شدن کامل، دوباره نصب کنید. - چک کردن گاز مبرد
کمبود گاز مبرد فشار داخل سیستم را پایین می‌آورد و باعث برفک کولر گازی می‌شود. در این حالت، باید توسط یک سرویس‌کار مجاز، میزان گاز بررسی و در صورت نیاز شارژ شود. - بررسی فن داخلی و خارجی
اگر فن‌ها به درستی کار نکنند یا ضعیف شده باشند، جریان هوا مختل شده و سرمای بیش از حد در یک نقطه ایجاد می‌شود که منجر به یخ‌زدگی خواهد شد. عملکرد هر دو فن باید بررسی شود. - تنظیم درست ترموستات و حالت کاری
دمای تنظیم‌شده روی ریموت کنترل را بررسی کنید. تنظیم دما روی درجه بسیار پایین در شب‌های سرد، احتمال یخ زدن را بالا می‌برد. حالت کولر را روی Auto یا Cool مناسب تنظیم کنید. - سرویس دوره‌ای دستگاه
اگر کولر شما به‌طور مرتب سرویس نشود، تجمع گرد و غبار در کویل‌ها، فن و مسیرهای هوا باعث اختلال عملکرد شده و منجر به یخ زدن می‌شود. هر ۶ ماه یک‌بار سرویس کامل توصیه می‌شود.
نتیجه گیری
یخ زدن کولر گازی یکی از مشکلات رایج است که می‌تواند به دلیل عوامل متعددی از جمله کمبود گاز مبرد، کثیفی فیلترها، خرابی فن‌ها یا تنظیمات نادرست دما رخ دهد. شناخت دقیق این علل و انجام اقدامات مناسب مانند تمیز کردن فیلتر، بررسی و شارژ گاز، تنظیم صحیح دما و سرویس دوره‌ای دستگاه، بهترین راهکارها برای پیشگیری و رفع برفک کولر گازی هستند. رعایت این نکات نه تنها عمر مفید کولر را افزایش می‌دهد بلکه کیفیت خنک‌کنندگی را نیز بهبود می‌بخشد. در صورت بروز مشکلات پیچیده‌تر، حتماً از خدمات تکنسین‌های حرفه‌ای بهره‌مند شوید تا کولر شما به بهترین شکل عملکرد خود را بازیابد.
